მათ ჟამთა შინა იყო მეფე ჰრომს, ანტონინე, ხოლო ქუჱყანასა ფრიგჳსასა, ქალაქსა პერგეს, მთავრობდა დიოდორე ვინმე, კაცი უკეთური. მდევარი იყო და მტერი ქრისტეანეთაჲ.
ხოლო მოვიდა მისა ბრძანებაჲ მეფისაგან, რაჲთა შეკრიბნეს ჭაბუკნი მჴნენი და შუჱნიერნი და შეჰმზადოს დასი მჴედრებისაჲ და მისცეს მათ საფასე და საჭურველი, საჴედრები და ჯინიბები და ყოველივე, რაჲცა უჴმს მჴედართა, და დაუდგინოს ერთი ასისთავი და მიავლინოს ჰრომედ.
ხოლო მთავარი იგი მოსწრაფე იყო ბრძანებისა მისისა აღსრულებად. განავლინნა მჴედარნი, ვინცა პოოს ჭაბუკი მჴნე, მოიყვანენ მისა. განვიდეს იგინი ძიებად, შეემთხჳნეს ჭაბუკსა შუჱნიერსა, სახელით თეოდორეს, მონასა ქრისტესსა, რამეთუ მივიდოდა ლოცვისა შეწირვად ჩუჱულებისაებრ. იხილეს რაჲ იგი მჴედართა მათ, ჰრქუჱს ურთიერთას: „აჰა, ჭაბუკი, რომელსა ძალუც სხუათაჲცა ჴსნაჲ ჟამსა ბრძოლისასა.“
და მეყსეულად შეიპყრეს იგი და ჰრქუჱს: „მთავარი გიწოდს შენ.“ ხოლო ნეტარმან თეოდორე სიხარულით აღიხილნა ზეცად და თქუა: „უფალო იესუ ქრისტე, გმადლობ შენ, რამეთუ მოიწია ჟამი მოღუაწებისა ჩემისაჲ, რომლისათჳს სურვიელ ვიყავ, დღითი დღე მოველოდე.“
და წარვიდა მათ თანა. შევიდეს მჴედარნი და აუწყეს მთავარსა, ვითარმედ: „ვპოვეთ ერთი ჭაბუკი რჩეული.“ და ბრძანა შეყუანებაჲ მისი. შეიყვანეს რაჲ, განიხარა მთავარმან და ყოველთა მის თანა მსხდომარეთა შუჱნიერებასა ზედა და სიკეთესა ხილვისა მისისასა და წე[434v]სიერებ[ა]სა ჰასაკისა მისისასა. და თქუჱს: „ჭეშმარიტად ღირსარს ეგე წინაშე მეფისა დგომასა.“ ჰრქუა მას მთავარმან: „რაჲ გეწოდების შენ, ჭაბუკო?“ მიუგო მას ახოვანმან: „თეოდორე მეწოდების.“ მთავარმან თქუა: „მადლი დიდთა ღმერთთა! სახელიცა კეთილი გაქუს.“ და ბრძანა მის ზედა ბეჭედი დადებად.
ხოლო ნეტარმან თეოდორე განკუჱთა ბეჭედი იგი და განაგდო და თქუა: „მე საშოჲთგანვე დედისა ჩემისაჲთ აღბეჭდულ ვარ მჴედრად მეუფისა ჩემისა.“ მთავარმან თქუა: „რომლისა მეუფისაჲ ხარ, მჴედარო?“ თეოდორე თქუა: „რომელმან ქმნნა ცანი და ქუეყანაჲ, ზღუაჲ და ყოველი, რაჲ არს მას შინა, მისი მჴედარი ვარ.“
მთავარმან თქუა: „რაჲ არს სახელი მისი?“ თეოდორე თქუა: „იესუ ქრისტე - მეუფე საუკუნეთაჲ!“ დიოდორე თქუა: „და არა გნებავსა, რაჲთა იქმნე მჴედარ ანტონინე მეფისა?“ თეოდორე თქუა: „არცა მჴედარ მისა ვიქმნები და არცა ბრძანებასა მისსა ვერჩი!“ მთავარმან თქუა: „უკუჱთუ ბრძანებასა მეფისასა არა ერჩი, ღმერთთაცა სადმე არა უზორავ, ვითარცა სხუანი იგი, რომელთა ეწოდა ქრისტეანე, რამეთუ არა უზორვიდეს და ფერად-ფერადითა სატანჯველითა მოსწყდეს და წარწყმდეს. აწ უკუჱ შენცა, თეოდორე, უკუჱთუ არა უზორო, ბოროტად წარწყმდეს სიჭაბუკე შენი. ხოლო, მისმინო თუ და უზორო, გყო შენ კუმსად და დიდითა პატივითა მიგავლინო მეფისა.“
თეოდორე თქუა: „ვისა მიბრძანებ ზორვად?“ მთავარმან თქუა: „უბიწოსა მას ჰაერთა მეუფესა - დიოსს.“ თეოდორე თქუა: „უბიწოჲ არსა დიოს, რომელი ჴელოვნებითა გრძნებისაჲთა ემსგავსა ვეშაპსა და აღიტაცა ულუმპია და განჴრწნა იგი და მერმე ემსგავსა ვარხუსა და განჴრწნა ქალწულებაჲ ლიაჲსი?“ მთავარმან თქუა: „ნუ[435r]ჰზრახავ ცუდად და შეასმენ დიდსა მას ღმერთსა!“
თეოდორე თქუა: „არაოდეს გიკითხავსა, თუ ვინაჲ არიან ეშმაკნი ეგე, რომელთა ჰმსახურებთ, რომელთაცა თანა დასჯად ხართ?“ მთავარმან თქუა: „უზორე ქალწულსა არტემს!“ თეოდორე თქუა: „არტემს იტყჳა, რომელი-იგი მთათა და ჴმელთა იარებინ ნადირობად, იგი არსა ქალწული? ისმინე ცხორებაჲ მისი: ჰყვეს თანაშემწედ საქმეთა მისთა ეშმაკნი და ეტ[რ]ფიალა ათორმეტთა კაცთა და იყვნეს იგინი შემწეთა მისთა ეშმაკთა თანამყოფელ მისა და აღმასრულებელ გულისთქუმათა მისთა და იქმნეს ცნობამიღებულ და ბოროტად მოსწყდეს.“ მთავარმან თქუა: „განდგომილო, ტაძართა მკრეხელო! თუ ზორვაჲ არა გნებავს, რაჲსათჳს ჰგმობ ღმერთთა, არამედ მე ვარ მიზეზი, რომელ მიგიშუ ესევითართა სიტყუათა თქუმად.“
მაშინ ბრძანა განრთხმაჲ მისი და გუჱმაჲ ზროხის ტყავებითა, ვიდრემდის აღუთქუას ზორვაი ღმერთთაჲ. ხოლო წმიდაჲ თეოდორე იტანჯებოდა რაჲ, ესრეთ იტყოდა: „უფალო იესუ ქრისტე, გიგალობ შენ და გაკურთხევ, რომელმან ღირსმყავ მე მიმთხუჱვად ნაწილსა წმიდათასა. შენ აღგიარებ და შენ გხადი მეუფედ და ღმერთად და მაცხოვრად, რომელმან ჰქმნენ საუკუნითგან საკჳრველებანი მიუთხრობელნი და გამოუთქუმელნი, რომელი შემწე ეყავ აბრაჰამს, ისააკს და იაკობს და ყოველთა მართალთა. გევედრები, ყავ ჩემთანაცა სასწაულ კეთილ და აღჴოცე ჩემგან ყოველი ბილწებაჲ და არმური ამის სოფლისაჲ და ღირსმყავ აღსრულებად სრბასა ჩემსა, რაჲთა ვაქებდე სახიერებასა შენსა.“
ესოდენ უკუჱ ტანჯეს წმიდაჲ იგი, ვიდრეღა დაშურეს მტარვალნი იგი ცემითა. ჰრქუა მას მთავარმან: „რასა იტყჳ, თეოდორე, უზორო და სცხოვნდე, რაჲთა არა უჟამოდ წარწყმდეს სიჭაბუკე შენი.“ თეოდორე ჰრქუა: „მე ესე გამომირჩევიეს, რაჲთა თავი ჩემი შევწირო ღმრთისა ჩემისა[435v] და დავთრგუნო თავი მამისა შენისა ეშმაკისაჲ!“
დიოდორე მთავარმან თქუა: „მოიღეთ ლანძჳ რკინისაჲ, განაჴურვეთ და დააწვინეთ მას ზედა და ვიხილო, თუ რასა ერგოს ღმერთი მისი.“ და მეყსეულად მოიღეს ლანძჳ დიდი, რომელსა ზედა ეტეოდა წოლად მამაკაცი და დაჰფინეს ქუჱშე მისა ცეცხლი და ას[ხ]ურებდეს ზედა ცჳლსა და ცმელსა და წუნწობასა და, აღეტყინა რაჲ ალი სასტიკი და დააწვინეს მას ზედა ნეტარი თეოდორე შიშველი და მირბიოდა იგი, ვითარცა ტარიგი უმანკოჲ, და წადიერად განირთხა ცეცხლსა მას ზედა და, ვითარცა ცუარსა ზედა, ესრეთ განისუჱნებდა.
და აღიხილნა ზეცად თუალითა მხიერულითა და თქუა: „უფალო, ღმერთო ყოვლისა მპყრობელო, რომელი იქები ქერობინთა მიერ საყდართა ზედა დიდებისა შენისათა, რომელი იქები ყოველთა დაბადებულთაგან, რომელმან მოხედნი ქუჱყანასა და შეაძრწუნი იგი, შეახი მთათა და კუმოდიან. ისმინე ჴმაჲ მონისა შენისაჲ, გევედრები შენ, უფალო იესუ ქრისტე, მოავლინე ანგელოზი შენი და მიჴსენ ცეცხლისა ამისგან და კუამლისა, რამეთუ სახელისა შენისათჳს მელმის ესე ყოველი.“
ესე რაჲ თქუა, ვიხილეთ სასწაული დიდი: იქმნა ოჴრაჲ სიღრმისაგან და იძრა ქუჱყანაჲ და აღმოეცენა წყალი ლანძუსა მას ქუჱშე და დაშრტა ცეცხლი იგი და მოწამე აღდგა, ვითარცა ძილისაგან, და ჰრქუა მთავარსა: „აწ ისმინე, დიოდორე: ერთი მჴედართა შენთაგანი დააწვინე ლანძუსა მას ზედა სახელითა ღმრთისა შენისაჲთა და ვიხილოთ, ვითარძი შეეწინენ.“
ხოლო ერთმან მჴედართაგანმან, სახელით აკჳლიანე, ჰრქუა მთავარსა: „ნუ უსმენ, უფალო, ნუცა მოიგონებ მჴედართაგან მიცემად სატანჯველსა მას, არამედ, უკუჱთუ გამოცდაჲ გნებავს, მღდელთაგანი [436r] დააწვინე და, უკუჱთუ აქუს ღმერთთა ძლიერებაჲ, დაიცვან მსახური თჳსი უვნებელად.“
მოუწოდა მთავარმან მღდელსა ერთსა და ჰრქუა: „რაჲ გეწოდების შენ?“ მიუგო და ჰრქუა: „დიოსკორე არს სახელი ჩემი.“ მთავარმან თქუა: „რომელთა ღმერთთა ჰმსახურებ?“ დიოსკორე თქუა: „დიოს და ათინას.“ მთავარმან თქუა: „თეოდორე ქრისტიანე, ურჩი ბრძანებასა მეფისასა, დავაწვინე ლანძუთა ზედა. ცეცხლი არა შეეხო მას. აწ მითხარ, თუ რომლითა ჴელოვნებითა შეგრძნიბა ცეცხლი?“
დიოსკორე თქუა: „ესე უწყოდე, მთავარო, რომელ ქრისტიანეთა თანა გრძნებაჲ არა იპოების, არამედ, სადაცა სახელსდვას ქრისტესა, ყოველი ჴელოვნებაჲ გრძნებისაჲ დაიჴსნების და ეშმაკნი იდევნებიან, რამეთუ საშინელ არს სახელი იგი მისი.“ მთავარმან თქუა: „და იესო უძლიერეს არსა დიოჲსსა?“ დიოსკორე თქუა: „ზევ და დიოს კერპნი არიან, კაცთაგან გამოქანდაკებულნი.“
მთავარმან თქუა: „დაგაწვინო ლანძუთა მათ ზედა და ხადოდე ღმერთთა და, ნუთუ კულა და არაჲ გევნოს და ჰრცხუჱნეს თეოდორეს.“ დიოსკორე თქუა: „ნუ მაიძულებ მე საქმესა ამას, არამედ თავადი ზევ და დიოს აღიღე ბუმონისაგან და დადევ ცეცხლსა მას ზედა და, უკუჱთუ შეუძლოს დაცვად თავი თჳსი, სცნა, ვითარმედ სხუათაცა შეწევნად ჴელეწიფების.“
მთავარმან თქუა: „და ვინ იკადროს ქმნად ეგე, ანუ ვითარ სთქუ სიტყუაჲ ეგე?“ დიოსკორე თქუა: „მე მიბრძანე და ვქმნა და, უკუჱთუ მავნონ რაჲ, ვცნათ ძალი მისი.“ მთავარმან თქუა: „ვითარ ვხედავ, ურწმუნოებაჲ გაქუს ღმერთთაჲ, ვითარ უკუჱ ჰმსახურებ.“ დიოსკორე თქუა: „მე სარწმუნოებაჲ არაოდეს მქონებია, არამედ ნაკლ[436v]ულევანებისაგან და სიგლახაკისა ვჰმსახურებ ნაყრუვანებისათჳს, ხოლო აწ ვიხილე ნეტარი თეოდორე, ვითარ-იგი მძლე ექმნა ღმერთთა ჩუჱნთა და წადიერ ვარ მოყუასყოფად მისა.“
მთავარმან თქუა: „უკუჱთუ შენცა მჴედარ იესუჲსა იქმნებია, ყოვლისა პირველად დაწევ ლანძუსა მას ზედა!“ დიოსკორე თქუა: „გევედრები, უფალო ჩემო თეოდორე, მილოცე გლახაკსა ამას, რაჲთა ვპოო წყალობაჲ!“
მაშინ განაჴურვეს ლანძჳ იგი შჳდ წილად და დააწვინეს დიოსკორე მას ზედა და იწყო ჴმობად: „უფალო იესუ ქრისტე, ლოცვითა მონისა შენისა თეოდორესითა შეივედრე მშჳდობით სული ჩემი!“ და ესე რაჲ თქუა, აღესრულა. მაშინ მუნ მდგომარეთა მორწმუნეთა მოითხოვეს გუამი მისი და შემურეს, ვითარცა ჭეშმარიტი მოწამე, და პატიოსნად დაჰმარხეს.
ხოლო ნეტარისა თეოდორესი ბრძანა მთავარმან საპყრობილესა შეწყუდევაჲ. და იყო იგი დილეგსა მას შინა და ილოცვიდა სულისათჳს დიოსკორესისა, რაჲთა შეიყვანოს იგი უფალმან კრებულსა მას მართალთასა.
მას ღამესა მოვიდა პიღასეოს ებისკოპოსი და ევედრა მესაპყრობილესა, რაჲთა იხილოს წმიდაჲ თეოდორე. ხოლო მან შეიყვანა სიხარულით და პოვა მართალი იგი კრულებათა შინა და ევედრებოდა იგი ღმერთსა.
ხოლო ებისკოპოსი შეუვრდა ფერჴთა მისთა და ამბორსუყოფდა და თქუა: „გმადლობ შენ, უფალო იესუ ქრისტე, რამეთუ შემიწყალე უღირსი ესე და ცხოვართა მათგან, რომელნი მომცენ მე, გამოირჩიე ტარიგი წმიდაჲ, რომელი წარუძღუჱს ყოველსა სამწყსოსა მას შენდა მომართ.“ და ჰრქუა წმიდა თეოდორეს: „ნეტარ ხარ შენ, შვილო ჩემო, რომელმან იღუაწე ქრისტესთჳს. არამედ გევედრები, სრულყავ [437r]სრბაჲ შენი, რაჲთა ჩუჱნთჳსცა მეოხ იყო, რაჲთა შეუდგეთ კუალსა შენსა.“ და სხუაჲ მრავალი სწავლაჲ საღმრთოჲ მიუთხრა და მისცა მშჳდობაჲ და წარვიდა.
ხოლო ხვალისა დღე იყო დღე ხუთშაბათი. და ბრძანა მთავარმან მოყვანებაჲ წმიდისა თეოდორესი და, ვითარცა დადგა მის წინაშე, ჰკითხა მთავარმან მან: „რაჲ არს, თეოდორე, არა უზორავა ღმერთთა?“ თეოდორე თქუა: „უკუჱთუ მიბრძანო, ვჰკითხო გამოქანდაკებულსა მას დიოსისსა, უკუჱთუ ჰნებავს შეწირვად ჩემგან შესაწირავი.“
მთავარმან დაუყენებელად უბრძანა. მაშინ ნეტარი თეოდორე მოუჴდა კერპსა მას და ჰრქუა: „შენ გეტყჳ, უტყო და ყრუო, რომელი-ეგე გქმნეს კაცთა. თქუ უტყჳთ პირით შენით ეშმაკმან, რომელი დამკჳდრებულ არს შენ შორის, გნებავსა, რაჲთა შევწირო შენდა ზორვაჲ?“
და მეყსეულად ჴმაყო ეშმაკმან ჴმითა დიდითა: „ისმინე, მთავარო, ისმინეთ ყოველთა მკჳდრთა ამის ქალაქისათა: უწინარეს სამისა წლისა ვეძიებდი ბრძოლად ამის ჭაბუკისა, რაჲთამცა შეიყვანე სამეძვოდ, რაჲთა განეშოროს სამწყსოსა ქრისტესსა. მივედ და ვპოვე ესე სიწმიდით მძინარე და განვაჴურვენ თირკუმელნი მისნი და გული. ხოლო იგი მეყსეულად აღდგა და ილოცა და ხადოდა სახელსა ჯუარცუმულისასა და ფრიად შევძრწუნდი და ვივლტოდი მისგან. აწ უკუჱ მაგისგან ზორვაჲ არა მნებავს, არცა შესაწირავი, არამედ უწყი, ვითარმედ მაგის მიერ მეგულების სივლტოლაჲ ამიერ და ვერღარა ვარ აქა. მაკედონიას ვიყავ და გამოჩნდეს მრავალნი მბრძოლნი ჩემნი და მაოტეს მიერ. ნიკომიდიას მივედ და ტრიფონ გამომდევნა სხუასა ადგილსა. თჳრსო მოწამემან და[437v]არღჳა საყოფელი ჩემი. აქა მოვედ და თეოდორესგან ვიდევნები. სადა წარვიდე, არა უწყი, რამეთუ ყოველი სოფელი და ყოველი სული დაემორჩილნეს ჯუარცუმულსა. ხოლო მე წარვიდე ცეცხლსა მას საუკუნესა.
ხოლო წმიდამან თეოდორე შეჰრისხნა მას, დაწყევა ეშმაკი იგი და ჰრქუა მას: „დუმენ, საძაგელო, სახელითა უფლისა ჩუჱნისა იესუ ქრისტესითა! განხეთქე სამკჳდრებელი შენი და კაცსა ნუ ავნებ. არამედ წარვედ, სადაცა თჳთ სთქუ!“
მაშინ ეშმაკმან მან შემუსრა კერპი იგი, ვითარცა მტუჱრი, და ივლტოდა და ჰრქუა მთავარსა ეშმაკმან: „მთავარო ბოროტო, რაჲსათჳს შეიპყარ ჭაბუკი ესე წარსაწყმედელად ჩემდა? აწ უკუჱ მსწრაფლ განიყვანე ამის ცხორებისაგან! ნუუკუჱ განრისხნეს და ილოცოს ჯუარცუმულისა მიმართ და შენ და ყოველნი შენთანანი დაგწუნეს ცეცხლითა, რამეთუ მე და მოყუასნი ჩემნი სიყრმითგანვე ვხედევდით, ვითარმედ მაოტებელ ჩუჱნდა იქმნების.“
მოუწოდა მთავარმან წმიდასა თეოდორეს და ჰრქუა: „მითხარ, რაჲ არს შენ თანა, რომელ ღმერთთა იოტებ და სატანჯველთაგან არა გეშინის და ცეცხლმან ვერაჲ გავნო? მაუწყენ საიდუმლონი შენისა ქრისტესნი და განგიტეო.“
მიუგო წმიდამან თეოდორე და ჰრქუა მას: „მიქადებ განტევებასა, ვითარმცა სურვიელ ვიყავ ყოფად ნივთთა შინა ამის საწუთროჲსათა, გარნა ყოველივე სოფელი შეურაცხ არს ჩემ წინაშე და საუკუნეთა მათ კეთილთა მიმთხუჱვად მოსწრაფე ვარ. ხოლო ვითარ გაუწყო შენ სახარებაჲ ღმრთისა ჩემისაჲ, რამეთუ ვხედავ გულსა შენსა გულარძნილსა და დრკუსა? და რამეთუ წერილ არს: „ნუ მისცემთ სიწმიდესა ჩემსა ძაღლთა, ნუცა დაუსხ[438r]ამთ მარგალიტსა ჩემსა წინაშე ღორთა!“ ვითარ უკუჱ შეუძლო საიდუმლოთა ღმრთისათა, უკუჱთუ არა იყოს გული შენი წრფელ?“
განრისხნა მთავარი იგი და ბრძანა მობმაჲ მისი კჳცთა უმწყთა და განქცევაჲ, რაჲთა თრევასა მას შინა განილიოს. მოიყვანნეს მჴედართა მათ კიცუნი საგდებლითა და მოაბმიდეს მას. ხოლო წმიდამან თეოდორე ითხოვა დროებაჲ, რაჲთა ილოცოს. ჰრქუჱს მჴედართა: „ილოცე ჩუჱნთჳსცა, წმიდაო თეოდორე!“
აღიხილმა ახოვანმან მან თუალნი ზეცას და თქუა: „ნათელო ჭეშმარიტო, ქრისტე ღმერთო ჩუჱნო, სასოო განწირულთაო, წინამძღუარო შეცთომილთაო, მჴსნელო წარტყუჱნულთაო, აღდგომაო მკუდართაო! გევედრები, სახიერო უფალო, რომელმან ელია ეტლითა ცეცხლისაჲთა აღამაღლე, რომელმან დანიელ პირისაგან ლომთაჲსა იჴსენ, აღადგინე აწცა ძალი შენი და მოვედ შეწევნად ჩემდა, რომელი ჰზი ქერაბინთა, განაცხადენ, ყავ სასწაულ კეთილ, რაჲთა იხილონ მოძულეთა ჩემთა და ჰრცხუჱნოდის. მოიჴსენენ, უფალო, ორნიცა ესე მჴედარნი და ლმობიერყვენ გულნი მათნი და რაჲთა ჰრწმენე შენ და ცხონდენ უკუნისამდე.“
მერმე ჰრქუა მჴედართა მათ: „ქმენით, რაჲ-იგი ბრძანებულ არს თქუჱნდა!“ ხოლო მათ არა ინებეს შეკრვაჲ მისი. მოვიდეს სხუანიცა მტარვალნი მოვლინებულნი მთავრისა მიერ და მოაბეს წმიდაჲ იგი მოწამე უმწყთა მათ კიცუთა და სცეს მათ შოლტითა და განაქცინეს ველად. და ზიდვიდეს იგინი წმიდასა მას. ხოლო მან ჴმაყო და თქუა: „უფალო იესუ ქრისტე, უწყის სახიერებამან შენმან, თუ რავდენ სურვიელ ვარ განსლვად სოფლისა ამისგან და მოსლვად შენ წინაშე. არამედ ამისთჳს, რაჲთა უმეტესად იდიდოს სახელი შენი წმიდაჲ, მიჴსენ ამის სიკუდილისაგან, რაჲთა ჰრწმე[438v]ნეს მრავალთა, ვითარმედ შენ ხარ მეუფე მეუფეთაჲ და ღმერთი ღმერთთაჲ და უფალი უფლებათაჲ.“
ესე რაჲ თქუა ნეტარმან, ვიხილეთ ყოველთა ეტლი ცეცხლისაჲ, მომავალი ზეცით, და აღიღო წმიდაჲ იგი მოწამე და დაადგინა წინაშე კარსა უსჯულოჲსა მის მთავრისასა. ხოლო ცხენნი იგი, რომელნი ზიდვიდეს წმიდასა თეოდორეს, შეაძრწუნეს ანგელოზთა, ივლტოდეს იგინი და შთაცჳვეს პარეხსა დიდსა და წარწყმდეს.
ეუწყა მთავარსა მას ესე ყოველი. და იგონებდა, თუ ვითარითა სახითა მოკლას ახოვანი იგი. მაშინ შეაყენეს იგი დილეგსა და მთავარმან ყო განზრახვაჲ საკუთართა თჳსთა თანა, თუ რომლითა სიკუდილითა მოკლას იგი. მოუწოდა საპყრობილით და ჰრქუა: „ნუ ჰგონებ, თეოდორე, თუმცა ცოცხალი განერე ჴელთაგან ჩემთა, უკუჱთუ არა უზორო ღმერთთა. აწ ისმინე ჩემი, რამეთუ დიდად მეწყალის სიჭაბუკე შენი.“
წმიდამან თეოდორე ჰრქუა მას: „და მეცა დიდად ვიგლოვ შენთჳს, მთავარო, რამეთუ მიმავალ ხარ ცეცხლსა მას საუკუნესა. აწ ისმინე ჩემი და შეინანე უსჯულოებაჲ შენი და სცხონდე. უკუჱთუ კუალად შენ დაგიც თავი შენი წარსაწყმედელად ჩემთჳს, ვითარცა გნებავს სიკუდილი, განჰმზადე, რამეთუ მე ღმერთთა შენთა არა ვჰმსახურებ, არცა უზორავ უსულოთა მათ და ყრუთა და მრავლისა ბოროტისა მოქმედთა.“
მაშინ მიავლინა იგი საპყრობილედვე და ბრძანა აღშენებაჲ თორნისა დიდისაჲ და შთაგზნებად შეშაჲ ფრიადი და სამ დღე განჴურვებაჲ და შთაგდებაჲ მას შინა წმიდისა თეოდორესი. და ფიცა მთავარმან, ვითარმედ, უკუჱთუ იპოოს ვინ, რომელმან სიტყუაჲ ხუაიშნისაჲ მისთჳს თქუას, ანუ სულთ-ოდენ-ითქუნეს, იგიცა შთავა[439r]რდეს საჴუმილსა მას.
ხოლო წმიდაჲ თეოდორე ილოცვიდა საპყრობილესა შინა და იტყოდა: „უფალო იესუ ქრისტე, სახიერო და კაცთმოყუარეო! მინდა, რაჲთამცა ჰყავ სასწაულ კეთილ და განაგე მოსლვაჲ დედისა ჩემისაჲ, რაჲთა ვიხილოთ ურთიერთარს, რამეთუ არარაჲ არს შეუძლებელ შენ წინაშე.“ რამეთუ დედაჲ მისი უცხო თესლთა ვიეთგანმე წარტყუჱნულ იყო.
ამას რაჲ ილოცვიდა, ჰრქუა მას ანგელოზმან უფლისამან: „ნუ მწუხარე ხარ ამის ჯერისათჳს. აჰა ესერა, ბრძანა უფალმან, რაჲთა იხილო დედაჲ შენი პირველ აღსრულებისა.“
ხოლო წარჴდეს რაჲ სამნი დღენი და საშინელი იგი თორნე ეგზებოდა, ბრძანა მთავარმან მოყვანებაჲ წმიდისა თეოდორესი. მოიყვანეს და შეკრეს და შთააგდეს საჴუმილსა მას.
ხოლო მჴედარნი იგი, რომელთათჳს პირველ ილოცა წმიდამან თეოდორე, რომელთა სახელები ესე არს სოკრატე და დიონოსე, მწუხარე იქმნნეს ფრიად და ჰრქუჱს უსჯულოსა მას: „ჵ, მთავარო, სავსეო მრავლითა უგუნურებითა, რაჲ ბოროტი უქმნიეს შუჱნიერსა მას ჭაბუკსა, რომელ ესოდენნი სატანჯველნი წარჰჴადენ მას და ყოველთავე ზედა მძლედ იპოვა და ჯერთ ვერ შეიგონე? ვაჲ შენდა, უსჯულოო, რამეთუ დიდნი სატანჯველნი მიგელიან შენ.“ ჰრქუა მათ მთავარმან: „ვაჲ თქუჱნდა, უბადრუკნო, რამეთუ დღეს დააკლდებით ნათელსა მზისასა.“ და ბრძანა შთაყრაჲ მათი საჴუმილსა მას.
შთაიყარნეს რაჲ საჴუმილად მჴედარნი იგი, პოვეს წმიდაჲ თეოდორე, რამეთუ ილოცვიდა და უგალობდა უფალსა. ჰრქუჱს მას: „წმიდაო თეოდორე, შემეწიე, გუჱყავ, რამეთუ დავიწუვით.“ ჰრქუა მათ ნეტარმან: „ნუ გეშინინ, ძმაო, არამედ ესერა მე ვგალობ, თქუჱნ იტყოდეთ ალილუასა.“
და იწყო წმიდამან გალობად: „წმიდაო ღმერთო!“ და მჴედართა მათ თქუჱს: „ალილუჲა!“[439v] „წმიდაო ძლიერო!“ „ალილუჲა!“ „წმიდაო უკუდავო, შეგჳწყალენ ჩუჱნ!“ „ალილუჲა!“ „წმიდა არს მამაჲ!“ „ალილუჲა!“ „წმიდა არს ძე!“ „ალილუჲა!“ „წმიდა არს წმიდაჲ იგი და ნუგეშინისმცემელი სული!“ „ალილუჲა!“ „დიდებაჲ მაღალთა შინა ღმერთსა!“ „ალილუჲა!“ და შემდგომი ამისი და ყოველსა მუჴლსა ზედა იტყოდეს იგინი ალილუასა.
მერმე თქუა წმიდამან თეოდორე: „მოვედ, უფალო, შეწევნად ჩუჱნდა და იხილე სიგლახაკე ჩუჱნი და მიმოდაყარე ალი ესე ჩუჱნგან ცეცხლისაჲ, ვითარცა მიავლინე ანგელოზი და დაშრიტა საჴუმილი იგი ცეცხლისაჲ სამთა ყრმათაჲ ბაბილონს და დანიელ იჴსენ პირისაგან ლომთაჲსა. ჩუჱნ ზედაცა აჩუჱნე ძლიერებაჲ შენი და ღირსმყვენ ჩუჱნ სრულყოფად წამებისა ამის ჩუჱნისა!“
ესრეთ ილოცა რაჲ წმიდამან თეოდორე, ალი იგი დაშრტა და წმიდათა მათ მიერულა ძილითა ჰამოჲთა.
ხოლო მას ოდენ დღესა მოიწია მადლითა ღმრთისაჲთა დედაჲ წმიდისა თეოდორესი, ნეტარი ფილიპია, შორიელთა სოფელთაგან. და ესმა რაჲ ძისა მისისათჳს, ვითარმედ საჴუმილსა შინა, დაიპო სამოსელი თჳსი და აიფხურნა თმანი თჳსნი და სრბით მოვიდა საჴუმილსა მას და იტყოდა: „ჵ, მეუფეო, ქრისტე ღმერთო ჩემო! რად ესრეთ მიყავ მჴევალსა შენსა? რამეთუ, ვიდრეღა იყო საშოსა ჩემსა მონაჲ ესე შენი, ესრეთ მიბრძანე, ვითარმედ: „თეოდორე უწოდე მას, რამეთუ დიდსა დიდებასა მიიწევის“, და ვითარ აწ საჴუმილსა შინა ცეცხლისასა იტანჯების?“
წმიდამან თეოდორე იხილა დედაჲ თჳსი თავუბურველი და სამოსელდაპებული, ჰრქუა მას: „ჵ, დედაო, რაჲ ეგე ჰქმენ შენ? მე ვევედრე ღმერთსა, რაჲთა მოხჳდე და იხილო ღუაწლი წამებისა ჩემისაჲ და განიხარო, და ვითარ სოფლიოჲ და საწუთროჲ საქმე ჰქმენ? აწ უკუჱ მსწრაფლ წარვედ და შეიმოსე სამოსელი წმიდაჲ და დაიბურე თავი, ვითარცა სძალმან ქრისტესმან, რაჲთა არა განიხაროს[440r] ეშმაკმან შენ ზედა.“
ხოლო იგი მეყსეულად წარვიდა და შეიმოსა, ვითარცა სძალი ქრისტესი და მოვიდა საჴუმილსა მას თანა. შეუვრდა უფალსა და იტყოდა: „იხილე, უფალო იესუ ქრისტე, ნაყოფი ესე მუცლისა ჩემისაჲ და შეწირე შესაწირავად მსხუჱრპლად სულად სულნელად!“ მერმე ჰრქუა წმიდა თეოდორეს: „შვილო ჩემო, გამომეცხადა მე, ვითარმედ ჯუარითა აღესრულები შენ.“
ხოლო განთიად აღდგა უსჯულოჲ იგი მძლავრი და ჰრქუა მისთანათა: „ვჰგონებ, თუ მათ უბადრუკთაჲ არცათუ ძუალი დაშთომილიყოს საჴუმილსა მას შინა.“ მიუგო ერთმან მსახურთაგანმან და თქუა: „უწყებულ იყავნ შენდა, უფალო, ყოვლად ვერ უძლო მათ ცეცხლმან, რამეთუ, შე-რაჲ-ვაგდეთ თეოდორე საჴუმილსა, ხადოდა სახელსა ქრისტესსა და მეყსეულად ესოდენი ძალი საჴუმილისაჲ მის დაშრტა და დედაჲცა მისი მოვიდა აწ და ასწავლის მოთმინებასა და ესრეთ იხარებს, ვითარმცა ქორწილსა აღასრულებდა ძისა თჳსისასა.“
ესე რაჲ ესმა მთავარსა, მოვიდა საჴუმილსა მას ზედა და პოვა დედაჲ თეოდორესი ერითა მრავლითა. მოუწოდა მას და ჰრქუა: „შენ ხარა დედაჲ თეოდორესი?“ მიუგო და ჰრქუა: „ჰე, მე ვარ.“ ჰრქუა მას მთავარმან: „ამცენ, რაჲთა მისმინოს და უზოროს ღმერთთა და ცხონდეს, რაჲთა არა უშვილოჲ დაშთე შენ სოფელსა შინა.“ მიუგო ნეტარმან ფილიპია და ჰრქუა: „ისმინე, მთავარო, რამეთუ ჩუჱნ ეშმაკთა არა უზორავთ. ნუ სცთები! ხოლო მე გამომიცხადა უფალმან, რამეთუ ჯუარითა სრულ იქმნების ძე ჩემი და უწყი, სიტყუაჲ უფლისაჲ ჭეშმარიტ არს.“ მთავარმან მან ჰრქუა: „ვინაჲთგან შენ თჳთ ჰპოე სიკუდილი ძისა შენისაჲ, ვბრძანებ ეგრეთ მოკლვად.“
და გამოიყვანეს წმიდაჲ თეოდორე თორნისა მისგან და წარმოიყვანეს ჯუარცუმად. ხოლო ორნი იგი მჴედარნი [440v]ლახურებითა დაგურიმნეს მტარვალთა თორნესავე მას შინა და მოკლნეს და დედისა წმიდისა თეოდორესი ბრძანა მახჳლითა თავისა წარკუჱთაჲ.
ხოლო წმიდაჲ თეოდორე მოვიდა რაჲ ადგილსა მას, სადა აღემართა ჯუარი, იხილა ჯუარი იგი და თქუა:
„გიხაროდენ, ჯუარო, სიქადულო მართალთაო, კიბეო, ცად აღმყვანებელო, სუჱტო ნათლისაო, ქადაგებაო წინაწარმეტყუჱლთაო, კუჱრთხო ძლიერებისაო, გზაო უცთომელო და მახჳლო მტერთა ზედა, მაოტებელო ეშმაკთაო, ქადაგო ქრისტეს ვნებათაო, ნელსაცხებელო სულნელო, აღდგომაო მორწმუნეთაო! შემიწყნარე მე, სიხარულით შენდა მოსრული, რაჲთა ვადიდებდე ჴორცითა შენ ზედა დამოკიდებულსა ქრისტესა ღმერთსა ჩუჱნსა და უგალობდე მას უკუნითი უკუნისამდე, ამინ!“
და აღასრულა რაჲ მოკითხვაჲ ჯუარისაჲ, ჰრქუა მტარვალთა: „ნუ დამკიდებთ მე მსგავსად უფლისა ჩემისა იესუ ქრისტესა, არამედ თავდაქცევით ჯუარს მაცჳთ.“ ხოლო მათ არა უსმინეს, არამედ ჰრქუჱს, ვითარმედ: „ესრეთ ბრძანებულ ვართ, რაჲთა მართლიად ჯუარს გაცუათ.“ და დაჰმჭუალეს იგი ჯუარსა მას ზედა.
ხოლო ნეტარმან მან ჴმაყო და თქუა: „აწ დაგთრგუნე შენ, ეშმაკო, აწ სირცხჳლეულ იქმენ შენ, სამაელ. ამიერითგან არღარა მეშინის შენგან, რამეთუ აღვჴედ გოდოლსა მაღალსა.“
მას ოდენ ჟამსა მოიყვანეს დედაჲ მის ნეტარისაჲ, ფილიპია, რაჲთა წინაშე ძისა მისისა წარჰკუჱთონ თავი და იტყოდა იგი: „იხილე, უფალო იესუ ქრისტე, რამეთუ სასუმელი, რომელი ჰსუ შენ კაცთა ცხორებისათჳს, სუამს შვილი ჩემი თეოდორე სახელისა შენისათჳს. მოგჳჴსენენ, უფალო, ცოდვილნი ესე და მოავლინე ჩუჱნ ზედა წყალობაჲ შენი!“
ესე თქუა და აღესრულა მახჳლითა. ხოლო წმიდამან თეოდორე დაყო სამი დღე ჯუარსა ზედა. მერმე ჴმაყო ღმრთისა მიმართ[441r]: „მამაო მოწყალებისაო და ღმერთო ყოვლისა ნუგეშინისმცემელო! შეივედრე სული ჩემი მადლითა და კაცთმოყუარებითა მხოლოდშობილისა ძისა შენისაჲთა, რომლისა თანა კურთხეულ ხარ ყოვლად წმიდით სახიერით და ცხოველსმყოფელით სულითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ!“
და ესე რაჲ თქუა, მისცა სული თჳსი უფალსა. ხოლო ძმანი შეკრბეს და აღიხუნეს ნაწილნი იგი მოწამეთანი და დაჰმარხნეს პატიოსნად. ამისა შემდგომად ტაძარიცა შუჱნიერი აღაშენეს სამარხოსა მათსა ზედა სადიდებელად ღმრთისა.
აღესრულა წმიდაჲ თეოდორე და დედაჲ მისი ფილიპია და მჴედარნი იგი თუჱსა აგჳსტოსსა ოცსა, მეფობასა ანტონინესა. ხოლო ჩუჱნ ზედა მეუფე არს ქრისტე ღმერთი ჩუჱნი, რომლისაჲ არს სუფევაჲ, ძალი და დიდებაჲ და სიმტკიცე თანა მამით და სულით წმიდითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ!