[244r]თუესა ივნისსა ჱ, წამებაჲ წმიდისა და დიდებულისა თეოდორე სტრატილატისაჲ 1 ვითარცა მზე განანათლებს მხილველთა მისთა, ეგრეთვე თხრობაჲ მოწამეთა წამებისაჲ – მსმენელთა მისთა. და ვითარცა-იგი ცაჲ შემკობილ არს ვარსკულავითა, ეგრეთვე ეკლესიაჲ ღმრთისაჲ ბრწყინავს მოწამეთა მიერ, რამეთუ, ვითარცა შროშანნი და ყუავილნი ველთა განაშუენებენ, ეგრეთვე მოწამენი შეამკობენ ეკლესიათა. ჴსენებაჲ მოწამეთაჲ მოტევებაჲ არს თანამდებთაჲ; ჴსენებაჲ მოწამეთაჲ კურნებაჲ არს სენთაჲ; ჴსენებაჲ მოწამეთაჲ მომატყუებელი არს სიმრთელისა და მშჳდობისაჲ; დიდ არიან მოღუაწებანი წმიდათანი; ბრწყინვალე არიან გჳრგჳნნი მოწამეთანი, რამეთუ მისცნეს მათ სატანჯველად ჴორცნი მათნი სიყუარულისათჳს ქრისტესისა, შეჰრაცხეს ყოველი დიდებაჲ და საშუებელი სოფლისაჲ ნაგევად სახელისათჳს უფლისა, აღიარეს ქრისტე უშიშად წინაშე მეფეთა და მთავართა. და არა ჰრიდეს ჴორცთა თჳსთა, არამედ მისცნეს იგინი სატანჯველად და სიკუდილად, რაჲთა არა უარყონ უფალი. ამისთჳსცა მისცა მათ ღმერთმან 1 სათაურის ქვეშ მინაწერია: „ქრისტე, შეიწყალე მამაჲ ეფთჳმე, უფალო, წარმიმართე!“ 2 მისაგებელად სასუფეველი ცათაჲ და შუებაჲ მჴედრობასა თანა ანგელოზთასა. რამეთუ ჰგონებდა დასაბამითგანი იგი მტერი ნათესავისა ჩუენისაჲ დაბრკოლებად მათდა გზისა მისგან ცხორებისა და ვერ უძლო, არამედ უფროჲსღა მკჳდრად სამოთხისა გამოაჩინნა. ამისთჳს არა დასცხრა უკეთური იგი აღდგინებად მბრძოლთა ეკლესიასა ზედა ქრისტესსა, ვითარცა ესერა ჩუენზეცა აღადგინა მჴეცი იგი მძჳნვარე, სამწყსოთა ზედა ქრისტესთა, უშჯულოჲ ლიკინიოზ, დისიძე [244v] დიდისა კოსტანტინე მეფისა, ღმრთისმსახურისაჲ. რამეთუ ოდეს-იგი შემუსრა უფალმან უკეთური იგი ჰრომთა მეფე, მაქსენტი, წინაშე პირსა ღმრთისმსახურისა მეფისა კოსტანტინესა და დაუმტკიცა მეფობაჲ მონასა თჳსსა კოსტანტინეს, მაშინ ღმრთისმსახურმან მან მეფემან წარავლინა დისიძე თჳსი, ლიკინ(ი)ოზ, მეფედ კერძოთა აღმოსავალისათა ბრძოლად უღმრთოჲსა მის მეფისა მაქსიმინესსა, რომელი-იგი იყო მეფე აღმოსავალისაჲ, განდგომილი და მტერი ჭეშმარიტისა მეუფისა ქრისტესი და მომწყუედელი ქრისტეანეთაჲ. ხოლო მიიწია რაჲ ლიკინიოზ აღმოსავალად, იოტა და მძლე ექმნა მაქსიმინეს, რომელი-იგი, იძლია რაჲ და განიდევნა მძლავრებისაგან თჳსისა, იწყლა ზეგარდამოჲთა მახჳლითა და ყოველივე ბილწი იგი გუამი მისი საჭმელ მატლთა იქმნა. და ესრეთ ბოროტად აღმოჰჴდა ბილწი იგი სული მისი ტანჯვითა დიდითა, რამეთუ, ვიდრემდის არა აღიარა და ცნა, ვითარმედ ურჩულოთა საქმეთა მისთათჳს და ტანჯვისათჳს 3 ქრისტეანეთაჲსა მოიწია მის ზედა რისხვაჲ იგი, არა მოკუდა. ხოლო ოდეს ურიცხუთა მათ სალმობათაგან შეჭირვებულმან აღიარა მიზეზი დაქცევისა მისისაჲ, მაშინღა აღმოჰჴდა უბადრუკი იგი სული მისი. ხოლო ლიკინიოზ ძლევითა და დიდებითა მოვიდა ნიკომიდიად ქალაქად და მცირედჟამ დრო სცა ბრძოლასა ქრისტეანეთასა და მეყსეულად გამოაჩინა გესლი ბილწისა მის გულისა მისისაჲ, ვითარ ზაკუვით ეცრუა დიდსა კოსტანტინეს და უვარყო აღსაარებაჲ მხოლოჲსა მის და ჭეშმარიტისა ყოველთა ღმრთისაჲ და აღთქუმაჲ იგი, რომელ ექმნა [245r] ღმრთისმოყუარისა მეფისა კოსტანტინეს მიმართ, შეურაცხყო. რამეთუ ღირსსა მას მეფესა დიდნი ფიცნი მოეჴადნეს მისდა, რაჲთა მიუდრეკელად ეგოს ქრისტეანეთა 2 სარწმუნოებისაგან და რაჲთა იღუაწოს ძრიელად დამტკიცებად ქრისტეს აღსაარებისა. ხოლო ესე ყოველი დაივიწყა გულარძნილმან მან და დრკუმან და მიექცა კუალად ზორვასა კერპთასა, მსგავსად ურჩულოჲსა მის მაქსიმინესა. და წარავლინა ბრძანებაჲ ყოველთა ქალაქთა და სოფელთა ზორვად კერპთა მათ უსულოთა და მცბიერთა. ამან უღმრთომან ლიკინიოზ მოსწყჳდნა წმიდანი ორმეოცნი მჴედარნი ჴელითა ბილწთა მათ მთავართა თჳსთაჲთა, ლუსია და აღრიკო ლაოზისითა. ამან მოსწყჳდნა სამეოცდაათნი იგი სპაჲპეტნი და სამასნი იგი მჴედარნი მაკედონიას. ამან ურჩულომან მოკლა დიდი 2 ხელნაწერშია „ქრისტეანენეთა.“ 4 ბასილეოს ამასელ მთავარებისკოპოსი, კაცი მიმსგავსებული მოციქულთაჲ. ხოლო იხილა რაჲ ბილწმან მან, ვითარმედ სიმრავლე აურაცხელი იყო ქრისტეანეთაჲ და არა ერჩდეს ბრძანებასა მისსა, არამედ მისცემდეს თავთა თჳსთა სიკუდილად სახელისათჳს ქრისტესისა, განიზრახა უფროჲსღა წარჩინებულთა ერისმთავართა და ჴელმწიფეთა იძულებად ზორვად კერპთა, რაჲთა მათითა მით მიქცევითა ერნი და სპანიცა მიაქცინეს. ხოლო იყო მას ჟამსა წარჩინებული უმეტეს ყოველთა მთავართა, დიდებული და სანატრელი თეოდორე სტრატილატი, რომელ არს მჴედართა მფლობელი, შუენიერი ხილვითა და სავსე სიბრძნითა და სიტყჳთა გონიერად მეტყუელი. ამისთჳსცა „წყარო სიბრძნისა“ ეწოდებოდა მას. ჭაბუკ იყო ჰასაკითა და მოხუცებულ საღმრთოჲთა მოქალაქობითა, რომელმან-იგი [245v] ვეშაპი საშინელი მოკლა ევხაინას, რამეთუ მუნ მკჳდრ იყო ბოროტი იგი, მჴეცი ვეშაპი, და ვერვის ეძლო წინააღდგომად მისა, ანუ სლვად გზასა მას. რამეთუ ოდეს გამოვიდის ბუდით თჳსით, იძრვინ ქუეყანაჲ იგი სლვასა მისსა. და გინათუ კაცი, გინათუ პირუტყჳ შეემთხჳის, შთაინთქის მის მიერ. ესე რაჲ ესმა ახოვანსა მას მჴედარსა ქრისტესსა, თეოდორეს, არა ქმნა ამბოხებაჲ მჴედრობასა შორის თჳსსა, არცა ვის აუწყა, არამედ მხოლოჲ წარვიდა სიბრძნითა და ახოვნებითა თჳსითა. თანა ჰყვა პატიოსანი ჯუარი ქრისტესი და საჭურველი მჴედრობისა თჳსისაჲ. და იტყოდა: „წარვიდე სახელითა ქრისტესითა და 5 განვათავისუფლო მამული იგი, სოფელი ჩემი, ბოროტისა მის მჴეცისაგან.“ ხოლო მიიწია რაჲ ადგილსა მას, ჩრდილოჲთ კერძო ევხაინისა, პოვა მწუანვილი თივისაჲ. დააბა ცხენი თჳსი და თავადი მიწვა და დაიძინა, რამეთუ არა უწყოდა, თუ მას ადგილსა მკჳდრ არს ვეშაპი იგი. ხოლო დედაკაცმან ვინმე, მსახურმან ქრისტესმან, სახელით ევსევია, რომელ გამოითარგმანების „კეთილად მორწმუნე“, იხილა წმიდაჲ თეოდორე მძინარე. მივიდა შიშით და უპყრა ჴელსა მისსა და განაღჳძა და ჰრქუა: „აღდეგ, ძმაო, და წარვედ სწრაფით ადგილისა ამისგან, რამეთუ უმეცარ ხარ, რაბამი შიში არს ადგილსა ამას. წარვედ ამიერ, გევედრები!“ მიუგო წმიდამან თეოდორე და ჰრქუა მას: „რაჲ არს შიში ამის ადგილისაჲ, დედაო?“ ჰრქუა მას მჴევალმან მან ღმრთისამან: „შვილო, ვერვინ იკადრებს მოახლებად ადგილსა [246r] ამას, რამეთუ ვეშაპი ბოროტი მკჳდრ არს აქა. და ოდეს გამოვიდეს გინათუ კაცი, გინათუ პირუტყჳ, პოოს, შთანსთქამს.“ მიუგო წმიდამან თეოდორე და ჰრქუა დედაკაცსა მას: „წარვედ, დედაო, შორს ამიერ და ილოცევდი ჩემთჳს ღმრთისა მიმართ და იხილო დიდებაჲ მისი.“ ხოლო დედაკაცი იგი განეშორა მიერ და დავარდა პირსა ზედა და ცრემლით იტყოდა: „უფალო იესუ ქრისტე, შემწე ეყავ მონასა მას შენსა!“ მაშინ წმიდამან თეოდორე გამოსახა პირსა ზედა თჳსსა სასწაული პატიოსნისა ჯუარისაჲ და აღიპყრნა ზეცად ჴელნი თჳსნი და იტყოდა: „უფალო იესუ ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, თანაარსო და თანადაუსაბამოო მამისაო, 6 მოვედ შეწევნად ჩემდა და მომმადლე თხოვაჲ ჩემი, რომელი შემწე მეყავ მარადის ბრძოლათა შინა და მომეც ძლევაჲ მტერთა ზედა. აწცა შენვე ხარ შემწე ჩემი, ქრისტე ღმერთო, მომეც მე ძალი ძლევად ეშმაკისა და მჴეცისა ამის ბოროტისა.“ და შემდგომად ლოცვისა მოექცა და ჰრქუა ვეშაპსა მას: „სახელითა უფლისა ჩემისა იესუ ქრისტესითა, რომელი გარდამოჴდა ზეცით და განკაცნა ცხორებისათჳს ჩუენისა და ჯუარცუმაჲ და სიკუდილი თავსიდვა, შენ გეტყჳ და გიბრძანებ, ვეშაპო ბოროტო, გამოვედ ადგილით შენით და მოვედ ჩემდა!“ მაშინ ესმა ვეშაპსა მას და გამოვიდა და მოჰმართა წმიდასა თეოდორეს, ხოლო სლვასა მისსა ლოდნი მის ადგილისანი შეიმუსრვოდეს და ხენი ირყეოდეს. ხოლო წმიდამან თეოდორე, იხილა რაჲ ვეშაპი იგი მომავალი, გამოსახა სასწაული ჯუარისაჲ პირსა თჳსსა და ცხენსა ზედა თჳსსა და [246v]აღმჴედრდა და მიჰმართა ვეშაპსა მას ახოვნად და სცა ჰორლითა თავსა მისსა. და მეყსეულად შეიღულარჭნა იგი სასტიკად და დაეცა მკუდარი. ხოლო ნეტარმან თეოდორე აღიხილნა ზეცად და თქუა: „გმადლობ, შენ, უფალო იესუ ქრისტე, ღმერთო ჩუენო, რამეთუ ისმინე ვედრებაჲ ჩემი და განმაძრიელე მე, მონაჲ შენი, ძლევად ბოროტისა ამის მჴეცისა. ეგრეთვე, უფალო, განმაძრიელე ძლევად უხილავისა მის ვეშაპისა და აღსრულებად სრბაჲ ჩემი წამებითა.“ 7 ესე თქუა და წარემართა გზასა თჳსსა სიხარულით და მივიდა მჴედრობისა თჳსისა. და წარემართა მისლვად არაკლიად პონტოჲსა, რამეთუ მუნ იყო სამთავროჲ მისი. განითქუა სასწაული იგი ყოველსა მას ქუეყანასა და, რომელთაცა ესმა, ჰრწმენა ქრისტე და იტყოდეს: „დიდ არს ღმერთი ქრისტეანეთაჲ!“ და მრავალმან ერმან ნათელიღო სახელითა მამისაჲთა და ძისაჲთა და სულისა წმიდისაჲთა. ესმა ჰამბავი წმიდისა თეოდორესი ლიკინიოზ მეფესაცა და საქმენი ახოვნებისა მისისანი ეუწყნეს მას. და მიავლინნა მისა მოციქულნი და მიუწერა მისლვად მის წინაშე ნიკომიდიად ქალაქად. ხოლო წმიდამან თეოდორე, წარიკითხა რაჲ ებისტოლე იგი, შეიწყნარნა მოციქულნი მეფისანი პატივით და სამ დღე კეთილად იღუაწნა იგინი. ხოლო მისლვაჲ მეფისა არა სათნო იყო ესე ამისთჳს, რაჲთა თჳსი მამული ქუეყანაჲ შეამკოს წამებითა თჳსითა. ამისთჳს მიუწერა მეფ(ე)სა ებისტოლე ესევითარი: „ლიკინიოზ, ძლევით შემოსილსა მეფესა თეოდორე სტრატილატი გახარებ. ბრძანა მპყრობელობამან შენმან მოსლვაჲ ჩემი ნიკომიდიად, წინაშე მეფობისა შენისა, განზრახვად [247r] საქმეთათჳს საიდუმლოთა მეფობისა შენისათა. და არს ესე ნანდჳლვე შემსგავსებულ სამეუფოჲსა სიბრძნისა წოდებაჲ მონათა შენთაჲ შენ წინაშე. ვარ უკუე მეცა დიდად წადიერ თაყუანისცემად მეფობისა შენისა, არამედ ვიკადრებ მოჴსენებასა, ვითარმედ ჟამსა ამას არა ჯერარს ჩემი ამიერ ქუეყანით წარმოსლვაჲ მრავალფერთა საქმეთათჳს, რომელთა წიგნითა ვერ გაუწყებ. აწ უკუე ჰნებავ(ს) თუ მეფობასა შენსა მონისა ამის შენისა განზრახვისა სმენად, ინებენ 8 მოსლვაჲ ქალაქსა ამას და შემკობად ქუეყანაჲ ესე მოსლვითა დიდებისა შენისაჲთა, რამეთუ არიან აქა მრავალნი საქმენი, რომელთა უჴმს მოსლვაჲ შარავანდობისა შენისაჲ, რაჲთა იხილო და კეთილად განაგო თითოეული, მეფეო დიდებულო.“ ესე ებისტოლე მისცა მოციქულთა მათ და წარავლინნა. ხოლო ლიკინიოზ, წარიკითხა რაჲ ებისტოლე ღირსისა თეოდორესი, არა ურჩ ექმნა თხოვასა მისსა, რამეთუ დიდად პატივს ცემდა მას და სწადოდა ხილვაჲ მისიცა და ქალაქისა მის არაკლიისა. მაშინ შეიკრიბა მჴედრები და წარემართა არაკლიად. ხოლო მოწამე ქრისტესი, თეოდორე, ქრისტეანეთა მშობელთა შვილი იყო და სიყრმითგანვე ღმრთისმსახურებასა შინა აღზრდილი. და სწადოდა მარადის გჳრგჳნსა მას წამებისასა მიმთხუევად, არამედ არა ენება თავით თჳსით ჴელყოფად ღუაწლსა მას, უკუეთუ არა გულსავსე იქმნას, ვითარმედ არს ამას ზედა ნებაჲ ღმრთისაჲ თანაშემწედ მისა. ამისთჳს ყოვლადვე ევედრებინ ღმერთსა განმარჯუებად მისდა. ხოლო შემდგომად მიწერისა ებისტოლისა მის მეფისა მიმართ, ღამესა ერთსა ევედრებოდა ღმერთსა ცრემლითა მჴურვალითა, რაჲთა აღუს[247v]რულოს წადიერებაჲ მისი, რომელი აქუნდა წამებისათჳს. და შემდგომად ფრიადისა ლოცვისა და ვედრებისა მცირედ მიერულა. და იხილა, ვითარმედ სართული სახლისაჲ მის ორად განიყო და ნათელი დიდი ზეცით მოეფინა და განანათლა ყოვლითურთ სახლი იგი. და ესმა ჴმაჲ, რომელი ეტყოდა მას: „მჴნე იყავ, თეოდორე, რამეთუ 9 მე შენ თანა ვარ, ღმერთი შენი და მეუფე, რომელი გრწამ სიყრმით შენითგან.“ ესე ჴმაჲ ესმა რაჲ, სავსე შიშითა და სიხარულითა, აღდგა და კუალად ილოცვიდა და ჰმადლობდა უფალსა ვიდრე განთიადმდე. ხოლო ეუწყა რაჲ, ვითარმედ მოახლებულ არს მეფე ლიკინიოზ, შევიდა საუნჯედ თჳსად და განიპყრნა ჴელნი ზეცად და თქუა: „ღმერთო და მეუფეო 3 ცისა და ქუეყანისაო, 4 შესავედრებელო ტკბილო მოსავთა შენთაო, მოხედენ სიმდაბლესა ზედა ჩემსა თუალითა მოწყალითა და ნუ დამიტეობ მე, არამედ განმაძრიელე წინააღდგომად გულისწყრომასა და რისხვასა მეფისა მის მოკუდავისასა, მეფისა დრკუჲსა და უკეთურისასა, რომელმან არა ინება მსახურებაჲ შენი, ყოველთა ღმრთისაჲ და მეუფისაჲ. ჰე, გევედრები, ჩუენ თანა იყავ, რომელთა გიცით შენ და აღგიარებთ დამბადებელად და მპყრობელად ყოველთა დაბადებულთა. აღმოეცენენ ჩემ შორის წყალი იგი სამარადისოჲ მადლისა შენისაჲ და მომეც სიტყუაჲ აღებასა პირისა ჩემისასა და გონებაჲ კეთილად დამყარებული სარწმუნოებასა ზედა შენსა, ლოდო საკიდურო, დამიცევ, მეუფეო, აღსაარებასა შინა შენსა ვიდრე აღსასრულადმდე. და ან[248r]გელოზმან ნათლისამან შეიწყნარენ სული ჩემი და მოიყვანენ შენ წინაშე განწმედილი ყოვლისაგან ბიწისა სისხლითა მით წამებისაჲთა, რამეთუ შენ ხარ ღმერთი ჩემი და შენდა 3 ხელნაწერშია „მეუუფეო.“ 4 ხელნაწერშია „ქუეყანისსაო.“ 10 შევსწირავ დიდებასა მამისა და ძისა და სულისა წმიდისა აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამინ!“ ესრეთ ილოცა და შეჰვედრა თავი თჳსი უფალსა. მერმე შეიმოსა სამოსელი წმიდაჲ და შუენიერი, აღმჴედრდა ცხენსა თჳსსა და განვიდა ერითურთ თჳსით მიგებებად მეფისა. და ვითარ-იგი შეემთხჳა, მოიკითხა მეფემან სიყუარულითა დიდითა და პატივითა ფრიადითა. ხოლო ყოველსა მას ერსა და თჳთ მეფესაცა უკჳრდა სიკეთე იგი და ჰაეროვნებაჲ წმიდისა თეოდორესი, რამეთუ იყო პირი მისი ბრწყინვალე და სავსე მადლითა ღმრთისაჲთა და ჰასაკი მისი – შუენიერ და სიტყუაჲ მისი – ტ(კ)ბილ და საწადელ. ხოლო შევიდა რაჲ მეფე ქალაქად წმიდისა თეოდორეს თანა, განუმზადეს მას დალიჭი შორის ქალაქსა და დაჯდა მას ზედა და იწყო სიტყუად ერისა მის მიმართ მოქალაქისა და ეტყოდა: „კეთილ არს ყოვლით კერძო ქალაქი ესე, კაცნო, ქალაქი რჩეული და სახელოვანი, და ერი კეთილი მსახური ღმერთთაჲ და მორჩილი მეფეთაჲ, არამედ უმეტესად შემკობილ ხართ, მჳვდრნო ამის ქალაქისანო, რომელ შუენიერი ესე და ახოვანი და ბრძენი თეოდორე მთავრობს თქუენ ზედა, რომლისა ჰამბავიცა საკჳრველი მოვიდოდა სასმენელთა ჩუენთა. ხოლო უმეტეს ჰამბვისა ვიხილე საქმე მისი.“ ესევითარითა ქებითა პატივს ცემდა ნეტარსა მას და მოწლედ [248v] ამბორსუყოფდა. მერმე ჰრქუა: „მოვედ, საყუარელო, ზოგად შევწიროთ შესაწირავი ღმერთთაჲ და მერმე ვიღუაწოთ საქმენი ერისანი.“ მიუგო წმიდამან თეოდორე და ჰრქუა მას: „ჯეროვნად ჰბრძანე, მეფეო, 11 არამედ ერთი ხოლო მაქუს სავედრებელი შენ წინაშე.“ ჰრქუა მას მეფემან: „ყოველი, რაჲცა ითხოო მეფობისაგან ჩემისა, უშურველად მოგეცეს.“ წმიდამან თეოდორე თქუა: „მიბრძანე პირველად თჳსაგან ლოცვად ღმერთთა წინაშე და მერმეღა – ზოგად შენ თანა.“ ჰრქუა მას მეფემან: „და რაჲ დაყენებაჲ არს ორთაჲვე ზოგად ვედრებაჲ?“ მიუგო წმიდამან თეოდორე და თქუა: „პირველად მწადის, რაჲთა სახედ ჩემდა შევიყვანნე ღმერთნი და ჯერისაებრ პატივ (ვ)სცე და მსხუერპლები შევწირო და, ვითარცა მწადის, ვევედრო და მერმეღა შენ წინაშე ვყო ესე ზოგად ყოვლისა ერისა.“ მაშინ ლიკინიოზ გამოიყვანნა ღმერთნი მისნი, ოქროჲთა და ვეცხლითა ქმნულნი, და მისცნა წმიდასა თეოდორეს და ჰრქუა: „ყავ, ვითარცა გწადის, და ჩემთჳსცა ევედრე!“ მიიხუნა დიდმან თეოდორე მცბიერნი იგი და საბასრობელნი კერპნი და წარვიდა სახედ თჳსად. და შემუსრნა იგინი წრჳლ-წრჳლად და განუყო გლახაკთა და უჴმარნი იგი კეთილად განიჴმრნა. ხოლო შემდგომად ორისა დღისა მოუწოდა მეფემან წმიდასა თეოდორეს და ჰრქუა: „მოიყვანენ ღმერთნი, საყუარელო თეოდორე, რაჲთა ჩუენ თანა და ყოვლისა ერისა თანა შესწირო შესაწირავი.“ მიუგო წმიდამან თეოდორე და ჰრქუა მას: „უკუეთუ ნანდჳლვე ღმერთნი არიან, თავით თჳსით მოვიდენ.“ ჰრქუა მას მეფემან: „არა თავთა თჳსთა მსახურებად [249r] უჴმს მათ, არამედ ჩუენ მიერ, რამეთუ ღმერთნი არიან.“ მიუგო წმიდამან თეოდორე: „არცა თავით თჳსით იქმან 12 რას, არცა სხუათა მიერ მსახურებასა აგრძნობენ.“ ჰრქუა მას მეფემან: „ამათ ესევითართა საქმეთა გამოძიებაჲ ჩუენ არა გჳღირს, თეოდორე, რამეთუ მიუწთომელ არიან ჩუენ მიერ, გარნა ესე ხოლო გჳჴმს ქმნად: მსახურებად ღმერთთა და მსხუერპლთა და შესაწირავთა შეწირვად წესისაებრ და ჩუეულებისა.“ ხოლო წმიდამან თეოდორე ნელიად განიღიმა და დუმილით დადგა. ჰრქუა მას ლიკინიოზ: „რასა ჰყოვნი და სდროებ, თეოდორე?“ ხოლო მან არაჲ მიუგო. მაშინ მეფე მიექცა მუნ მდგომარეთა და ჰრქუა: „რაჲ შეემთხჳა, რად დადუმნა?“ განკჳრდეს ყოველნი საქმესა მას ზედა და განიცდიდეს წმიდა(სა) მას. მაშინ მაქსენტი ვინმე სახელით, პატივით ასისთავი, წარდგა წინაშე მეფისა და თქუა: „მეფეო, რაჲ-იგი მიხილავს, ვერ დაგიფარავ, რამეთუ დიდი ძჳრი შეამთხჳა ღმერთთა ამან კაცმან.“ ჰრქუა მას მეფემან: „მითხარ ყოველივე ჭეშმარიტებით.“ ასისთავმან თქუა: „ესე კაცი, ჵ, მეფეო, არცა შენი ერთგული არს, არცა ღმერთთაჲ, რამეთუ ვიხილე მე გუშინ თავი დიდისა არტემაჲსი, შემუსრვილი და დაჭრილი და უბანთა ზედა სასყიდლად მდებარე. და ესე არს მოქმედი ამის საქმისაჲ.“ ესმა რაჲ ესე ლიკინიოზს, აღივსო რისხვითა და მწუხარებითა და მიხედნა წმიდასა თეოდორეს მკსინვარითა თუალითა და ჰრქუა: „რაჲ არს ესე, რომელ მესმის? სადა არიან ღმერთნი, რომელნი გარწმუნენ შენ? შესწირეა მათდა შესაწირავები, ვითარცა აღმითქჳ?“ 13 მაშინ წმიდამან თეოდორე გამოაჩინა ჭეშმარიტებაჲ, რამეთუ უწყოდა, ვითარმედ არღარა არს ჟამი დაფარვისაჲ, არცა სანთლისა ჴჳმირსა [249v] ქუეშე დადებისაჲ, არამედ სასანთლესა ზედა, რაჲთა გამობრწყინდეს ნათელი მართლაღსაარებისა მისისაჲ. მიუგო ლიკინიოზს და ჰრქუა: „ნუ იყოფინ, ძალმან ჭეშმარიტებისამან! არცა მიზორავს კერპთა შენთა და არცა უზორო, არამედ ძრიელად შევჰნერწყუე ბილწთა მათ პირთა მათთა და ცუდნი იგი და უჴმარნი საჴმარ ვყვენ, რამეთუ დავაწრჳლენ იგინი და გლახაკთა განუყავ. აწ უკუე, რაჲცა გნებავს, იქმოდე, რამეთუ მე პირველითგან უწყოდე უძრულებაჲ და ამაოებაჲ მათი და ვსწყალობდ უგუნურებასა მათსა, რომელნი ჰმსახურებენ მათ. და უმეტეს ყოველთა შენ გწყალობ, მეფეო, რამეთუ წინამძღუარი ხარ ბოროტისა ამის საცთურისაჲ. აწ უკუე თავსიდევ სიტყუაჲ ჩემი და ისმინე კეთილი ესე განზრახვაჲ ჩემი, რამეთუ ამის ჯერისა მოჴსენებად გიწოდე აქა. ნუღარა სცთები, ნუცა ჰმსახურებ ეშმაკთა, არამედ იცან ჭეშმარიტი იგი და სახიერი ღმერთი, ვითარცა იცნა დიდმან კოსტანტინე. გულისჴმაყავ მეუფე იგი ყოველთაჲ და დამბადებელი, რომლისა მიერ ცხოელ ხარ, რომლისა მიერ ჰმეფობ განგებითა მიუწთომელითა. ხოლო შენ ჭეშმარიტი იგი ღმერთი შეურაცხგიყოფიეს და კერპთა უსულოთა 5 მონებად არა გრცხუენის, რომელთა-იგი არცათუ თავთა თჳსთა ჴელეწიფების შეწევნად, არათუმცა მსახურთა მათთა, არცა მაგინებელთა და 5 ხელნაწერშია „უუსულოთა.“ 14 შეურაცხისმყოფელთა მათთა ძალუც ვნებად, ვითარცა ესერა მე, რომელმან შეურაცხვყვენ და შევჰნერწყუე და შევმუსრენ იგინი. აწ შემძ [250r] ლებელ თუ არიან, მტანჯონ მე, მაგინებელი და შემმუსრველი მათი.“ ხოლო ვიდრეღა-იგი ენება წმიდასა თეოდორეს სიტყუათა მათ განგრძობაჲ, მოუწყჳდა მეფემან სიტყუაჲ მისი და იწყო რისხვით და გულისწყრომით სიტყუად და თქუა: „ჵ, უგუნურებაჲ ჩემი, ჵ, ცთომილებაჲ, რაბამისა პატივისა ჩემისა წილ რაბამი შეურაცხებაჲ მომაგო ბოროტმან ამან. არა ხოლოთუ მე, არამედ ღმერთნიცა განკიცხნა, არამედ მე ვიძიო შური ჩემისაცა ორგულებისაჲ და ღმერთთა შეურაცხებისაჲ.“ და მეყსეულად ჰრქუა მტარვალთა: „განძუარცეთ განდგომილი ეგე და განაშიშულეთ პატივისაგან ერისმთავრობისა მისისა და შოლტებითა მწარედ გუემეთ და სახუეტელებითა ხუეტენით ჴორცნი მისნი. ნუმცა გიჩუენებიეს ყოვლადვე წყალობაჲ და კუერებითა ბრპენისაჲთა შემუსრეთ ქედი მისი!“ მაშინ განძუარცეს ნეტარი იგი და განართხეს კაცთა ძრიელთა და ჰგუემდეს უწყალოდ. ხოლო ურჩულოჲ იგი ბორგდა გულისწყრომისაგან და უზახებდა მტარვალთა, რაჲთა ძრიელად სცემდენ. მაშინ ჴორცნი მის ახოვნისანი დაიბძარვოდეს, ასონი დაიჭრებოდეს, გუერდნი იხუეტებოდეს, სისხლისა მდინარენი დიოდეს, ნაწევარნი ქედისანი შეიმუსრვოდეს კუერებითა ბრპენისაჲთა. არა იყო ლხინებაჲ, არცა წყალობაჲ. ხოლო ქველი იგი დგა, ვითარცა გოდოლი შეურყეველი, დაფუძნებული კლდესა 15 ზედა სარწმუნოებისასა. ჰმადლობდა უფალსა და უგალობდა ანგელოზებრ. ხოლო მოუძრულდეს რაჲ მგუემელნი და დაშურეს მტარვალნი და საგონებელ იყო აღმოსლვად სული ნეტარისაჲ მის, ძლით დამდოვრდა გულისწყრომაჲ [250v] ლიკინ[ი]ოზისი და ბრძანა დაცხრომაჲ მტანჯველთაჲ. ხოლო მოიქცა რაჲ თავად თჳსად ქრისტეს მოწამე და ცხოველ იყო მადლითა ღმრთისაჲთა, კუალად შეუჴდა რისხვაჲ გულსა მძლავრისასა და ჴმაყო: „ცოცხალღა არსა? წუთღა სული უთქს მტერსა ღმერთთასა, იხუეტებოდენ კუალადცა, ლამპრებითა დაიწუებოდინ წყლულნი იგი ასონი მისნი.“ ესე თქუა და მეყსეულად ზოგნი ხუეტდეს ასოთა მისთა და ზოგნი სწუვიდეს ლამპრებითა. ხოლო მოწამე იგი ცუარითა სულისა წმიდისაჲთა უხილავად შეიცურვოდა. კუალადცა მძლავრი იგი ჰბასრვიდა მჴნესა მას და იტყოდა: „ქვები, მახჳლები განფინეთ და მათ ზედა ითრევდით მას, რაჲთა უმეტესად იხარებდეს, რამეთუ ვხედავ, ვითარმედ მოხარულად თავსიდებს ყოველსავე.“ და ეტყოდა მოწამესა მას ქრისტესსა: „უწყი, თეოდორე, ვითარმედ დიდად გელმის შენ, დაღაცათუ იჩემებ ულმობელობასა, რაჲთა მიაჩემო ესე ძალსა ღმრთისა შენისასა, საოცრად 6 უგუნურთა, გარნა სიმახჳლემანცა ამან ქვათამან ამხილოს ღონისძიებასა შენსა.“ 6 ხელნაწერშია „საუცრად.“ 16 ამას იტყოდა ლიკინიოზ, ბოროტი იგი და ურჩულოჲ და განშორებული ღმრთისაგან. ხოლო მოწამე ქრისტესი, შემოსილი ძალითა ზეგარდამოჲთა, უძლეველ იყო. და თრევასა მას შინა და დაბძარვასა ჴორც(თ)ასა არცა სიტყუაჲ თქუა, არცა კუნესოდა, არცა სულითქუმიდა, ვიდრემდის ბრძანა ლიკინიოზ ლხინებაჲ მისი რეცა წყალობით და ჰრქუა მას: „ჰგიევე, თეოდორე, პირველსა მას განდგომილებასა, ანუ, მოიქცა გონებაჲ შენი უმჯობესისა?“ მიუგო მოწამემან და ჰრქუა მას: „და ჰგონება შერყევად ჩემდა საფუძველისა [251r]გან ქრისტეს სარწმუნოებისა? ჵ, უგუნურებაჲ შენი, მძლავრო, ანუ რაჲ მავნე მე ტანჯვითა ამით და წყლულებითა? უფროჲსღა განმამტკიცე და განმაძრიელე.“ ხოლო ერთმან ვინმე, წინაშე მდგომელმან მეფისამან, ჰრქუა წმიდასა მას: „დაუტევე, თეოდორე, ფრიადი ეგე თავჴედობაჲ და ნუ ესრეთ ეტყჳ მეფესა.“ მიუგო წმიდამან თეოდორე და ჰრქუა მას: „ვიდრემდის სული ჩემი ჩემ თანა იყოს, არა რომელი კაცობრივი შიში შემძლებელ არს ჩემდა დაყენებად სიტყუათაგან ჭეშმარიტებისათა, რომელი-ესე თაყუანისმცემელი ვარ ჭეშმარიტისა ღმრთისაჲ.“ მეფემან თქუა: „უგუნურება არს და სიცოფე კეთილისა რაჲსმე მოლოდებაჲ უკეთურისა ამისგან. აწ უკუე წარიყვანეთ ეგე და შეაყენეთ დილეგსა!“ აღიქუეს ახოვანი იგი, ქრისტეს მჴედარი, და წარიყვანეს საპყრობილედ. და მდებარე იყო წმიდაჲ იგი დილეგსა შინა და ევედრებოდა ღმერთსა მტანჯველთა 17 მისთათჳს, რაჲთა ყოს ღმერთმან მათ ზედა წყალობაჲ და წუეთი ღმრთისმეცნიერებისაჲ აწუთიოს გულთა მათთა. ხოლო ლიკინიოზ არცა საპყრობილესა შინა სცა მას განსუენებაჲ, არამედ უბრძანა ვიეთმე მისლვად მისა და სიტყჳთა ლიქნისაჲთა და ყოვლითავე ღონისძიებითა ხარკებად, რაჲთა შეარყიონ აღსაარებისაგან ქრისტესა. არამედ ნეტარი გრძელთა მათ და ამაოთა ზრახვათა მათთა მიმართ სიტყუასა დავითისსა აღასრულებდა: „იყო, ვითარცა კაცი უსმი, რომლისა არა არს სიტყუაჲ პირსა მისსა.“ ხოლო წარჴდეს რაჲ ხუთნი დღენი და ეუწყა ლიკინიოზს, ვითარმედ შეურყეველ არს თეოდორე ქრისტეს სარწმუნოებისაგან, ბრძანა აღმართებაჲ ჯუარისაჲ ადგილსა მას [251v], რომელსა ეწოდებოდა „ბასილიკე“, და დამსჭუალვაჲ ნეტარისაჲ მის მას ზედა განპყრობითა ჴელთაჲთა და ძრიელად განრთხმითა. და ესეცა განაჩინა უღმრთომან მან, რაჲთა მოისარნი დადგენ პირისპირ მისა და ჰგუემდენ ისრითა. „და სხუაჲცა, თუ ვინ მოიგონოსო ტანჯვაჲ მწარე და ტანჯოს, იგი იყოს მეგობარ ჩემდა. და ნუღარამცა ხილულ არს იგი ცხოველი თუალთა ჩემთა, რამეთუ საწერტელ არს გულისა ჩემისა ხილვაჲ მისი. “ ესევითარი რაჲ განჩინებაჲ გამოჴდა ურჩულოჲსა მის მეფისაგან, გამოიყვანეს მოწამე ქრისტესი საპყრობილით და მიჰყვანდა განწესებულსა მას ადგილსა ცემით და გუემით და ძჳრ-ძჳრად ტანჯვითა. ხოლო მიიწინეს რაჲ ადგილსა მას, აღჰმართეს ჯუარი და მოწამე იგი, ახოვანი, განართხეს მას ზედა და 18 დამსჭუალეს გუამითა შიშულითა და იწყეს ისრითა გუემად მისა, ვიდრეღა ყოველივე გუამი მისი აღავსეს ისრითა. იხილეთ გარდამატებული უწყალოებაჲ, რამეთუ ისრები იგი ისრის პირებითურთ აღმოსწუადიან ჴორცთაგან წმიდისა მის და ორგზის და სამგზის კუალად შემშჭუალიან. არცა ესე კმა ეყო შვილთა მათ ბნელისათა, მოქმედთა ურჩულოებისათა, არამედ ჯერიყო მათდა ახლისაცა რაჲმე სატანჯველისა მოპოვნებაჲ, ბრძანებისაებრ ლიკინიოზისა, რამეთუ მოაგონა მათ პირველითგან კაცისმკლველმან და მტერმან ნათესავისა კაცთაჲსამან სატანჯველი ბოროტი, სატანჯველი სასმენელადცა სასტიკი. და იხილეთ, რაჲ-იგი ყვეს მეგობართა და მსახურთა და მოწაფეთა ეშმაკისათა. [252r],მოსძარცუეს საბლარდნელი იგი, რომელი იყო წელთა ზედა მოწამისათა და სამსჭუალი რკინისაჲ, მახჳლი, ფრიად შემსჭუალეს დაფარულსა მას ასოსა მისსა. ჵ, ჴელნი იგი ბილწნი! ჵ, სულნი იგი ცხარნი და უწყალონი, რამეთუ არაერთგზის ხოლო შემსჭუალეს, არამედ მრავალგზის შემსჭუალიან და კუალად აღმოსწუადიან და კუალად შემსჭუალიან ნაპრალსა მას ჴორცთასა და ესე მრავალგზის. და არა შეიკდიმეს, არა შეიწყალეს, არა ჰრიდეს ესევითარი ტანჯვაჲ ნეტარისაჲ მის ამის სატანჯველისა. გარდამატებულითა ტკივილითა ფრიად ელმოდა წმიდასა მას მოწამესა, უმეტესად ყოველთა მათ, მის ზედა მოსრულთა ტანჯვათასა. 19 ამისთჳს ღაღატყო ძრიელად: „იესუ ქრისტე, შემწე მეყავ. ჰხედავ, ვითარ-ესე ვიტანჯები და ვითარ ღუაწლთა ფიცხელთა მოუცავ და შეაიწრებენ სულსა ჩემსა? გარე მომადგეს მე სალმობანი სიკუდილისანი, ჭირთა ჯოჯოხეთისათა მომიცვეს მე და მომეწიფნეს მე მახენი სიკუდილისანი. ჭირსა ჩემსა ვხადე უფალსა და ღმრთისა ჩემისა მიმართ ვღაღატვყავ, სახარულო ჩემო, მიჴსენ მე მათგან, რომელთა მოუცავ მე და მეყავნ მე ლხინება და განსუენება გამოჩინებითა მადლისა და ძრიელებისა შენისაჲთა. ოდესმე მოვიდე და გეჩუენო პირსა შენსა, ღმერთო ჩემო.“ ესრეთ ილოცა რაჲ ყოვლადქებულმან მან, დადუმდა და გონებითა ევედრებოდა უფალსა. ხოლო უღმრთონი იგი ჰბასრობდეს. და რაჟამს იგი ფრიად ტანჯეს [252v]და ძჳრ-ძჳრად გუემეს, დადუმებასა მას მისსა ჰგონებდეს, თუ მოკუდა. დაუტევეს იგი ჯუარსა შემსჭუალული და ისრებითა განგურემული და წარვიდეს, რამეთუ მწუხრი იყო. მაშინ მოვიდა მის ზედა ძალი საღმრთოჲ და ჴმაჲ ისმა, სავსე სიხარულითა, რომელი იტყოდა: „გიხაროდენ, ახოვანო მჴედარო ქრისტესო, ადიდე ასოთა შენთა ღუაწლითა შენთჳს ჯუარცუმული იგი მეუფე. სრბაჲ აღგისრულებიეს, სარწმუნოებაჲ დაგიმარხავს და აწ დამარხულ არს შენდა გჳრგჳნი იგი სიმართლისაჲ და საუკუნოჲ სიხარული და ცხორებაჲ წარუვალი განმზადებულ არს შენდა.“ ესე ჴმაჲ ესმა რაჲ წმიდასა მას მოწამესა, მეყსეულად მოისპო მისგან ყოველი სალმობაჲ და ყოველი ტკივილი 20 და აღიჴოცა გუამისა მისისაგან ყოველი წყლულებაჲ და იქმნა სრულიად მრთელ და უვნებელ. და არღარა იპოებოდა 7 ბრძჳლი წყლულებისაჲ ასოთა შინა მისთა. და განიჴსნა დამსჭუალვისა მისგან ჯუარისა და დადგა ქუეყანასა ზედა ფლობილად და სავსე სიხარულითა და მხიარულებითა საღმრთოჲთა უგალობდა ღმერთსა და იტყოდა: „აგამაღლო შენ, ღმერთო ჩემო და მეუფეო ჩემო, და ვაკურთხო სახელი შენი უკუნისამდე, რამეთუ მწუხრი იყო ჩემ ზედა ტირილი და ცისკარსა სიხარული. დიდ არს უფალი და ქებულ ფრიად და სიმდიდრისა მისისა არა არს დასასრულ.“ ხოლო განთიად აღდგა ლიკინიოზ ცხედრით თჳსით და წარავლინნა ორნი ასისთავნი, სახელით ანტიოხოზ და პატრიკ, და ჰრქუა მათ: „წარვედით, გარდამოჴსენით გუამი მაცთუ[253r]რისა თეოდორესი და თრევით მოიღეთ აქა, რაჲთა შთავდვათ კიდობანსა ბრპენისასა და შთავაგდოთ გულსა ზღჳსასა, რაჲთა ვერ პოონ უგუნურთა ქრისტეანეთა.“ ამას იტყოდა ამაოჲ იგი, რამეთუ ჰგონებდა, თუ ადრევე მომკუდარ არს თეოდორე და ვითარმცა მოიგონა ცოცხალყოფაჲ მისი, რომელი-იგი ყოვლით კერძო წყლული და დაგურემული ისართაგან და ყოვლითა სატანჯველითა დაბძარული დაეტევა. წარვიდეს რაჲ ასისთავნი იგი და მიეახლნეს ადგილსა მას, ძელსა მას ხედვიდეს და წმიდაჲ იგი გუამი მოწამისაჲ არასადა ჩნდა. ჰრქუა ანტიოხოზ პატრიკსა: 7 ხელნაწერშია „იპოებოებოდა.“ 21 „ნუუკუე, ვითარცა იტყჳან ქრისტეანენი, ვითარმედ ჯუარცუმული ქრისტე აღდგა მკუდრეთით, ესეცა სადმე მსახური თჳსი აღადგინა მან, რამეთუ მე ვიხილე გუშინ თეოდორე – ძელსა ამას დამსჭუალული და ისრითა მრავლითა დაგურემული და მკუდრად შერაცხილი, რომლისა თანა არღარაჲ იყო ცოცხლებისა სასწაული. და აწ სადა არს გუამი მისი, ანუ თუ წარიპარეს იგი ვიეთმე?“ ხოლო იგინი რაჲ ამას იტყოდეს, აჰა ესერა, იხილეს წმიდაჲ თეოდორე, მდგომარე ლოცვასა შინა. და მოიქცა მათდა პირითა მხიარულითა და ჰრქუა მათ: „შვილნო ჩემნო, მე ვარ თეოდორე, რომელი მკუდრად გეგონა. ღმერთი შურისმეძიებელი, უფალი ღმერთი შურისმეძიებელი განცხადნა და უაღრეს ბუნებისა აღმადგინა მე ბჭეთაგან სიკუდილისათა და მკუდართა თანა შერაცხილი განმაცხოელა ცხორებისათჳს თქუენისა. აწ უკუე გრწმენეს თუ იგი, უმეტესი ამისა იხილოთ.“ ამას იტყოდა რაჲ ნეტარი თეოდორე, იგინი განცჳბრებულ იყვნეს და იჭუეულ, უკუეთუ ნანდჳლვე თეოდორე არს იგი, სტრატილატი. [253v]ხოლო წმიდამან მან მოწამემან დასწერა მათ სასწაული ჯუარისაჲ და აღივსნეს მადლითა და განეხუნეს თუალნი გულთა მათთანი და ღაღატყვეს ჴმითა მაღლითა: „დიდ არს ღმერთი ქრისტეანეთაჲ!“ და მეყსეულად შეუვრდეს ფერჴთა მოწამისათა და ევედრებოდეს, რაჲთა მის მიერ იცნან ქრისტე და არღარა მიაქციონ მონებად საცთურისა, არამედ მსახურებდენ მხოლოსა მას და ჭეშმარიტსა ღმერთსა. 22 იხილა რაჲ წმიდამან თეოდორე შეუ(ო)რგულებელი გულსმოდგინებაჲ და სარწმუნოებაჲ მათი, შეიტკბნა და ამბორსუყო მათ და ჰრქუა მხიარულითა პირითა: „გრწმენინ ჩემი, ძმანო, თქუენისა ცხორებისა და მოქცევისათჳს იქმნა სასწაული ესე ჩემ ზედა, რაჲთა გულისჴმაჰყოთ და სთქუათ: „ესე არს განახლებაჲ მარჯუენისა მის მაღლისაჲ.“ იგი სახიერი აწცა თქუენ შორის მდგომარე არს უხილავად და აღთქუმასა თქუენსა აღსწერს. იყვნედ უკუე სანთელნი სულთა თქუენთანი აღნთებულ მარადის, რაჲთა ვერ უძლოს მტერმან ვნებად თქუენდა.“ ესრეთ ასწავა და განამტკიცნა სულნი მათნი საფუძველსა მას ზედა ქრისტეს სარწმუნოებისასა. ხოლო განითქუა რაჲ ჰამბავი ესე, ვითარმედ წმიდაჲ თეოდორე ცოცხალ არს, შემოკრბეს სხუანიცა კაცნი, რჩეულნი ოთხმეოცდახუთნი. და იხილეს რაჲ ნეტარი იგი, ჰრწმენა მათ ქრისტე და შეირაცხნეს კრებულსა მას თანა მორწმუნეთასა და ესმოდა კეთილი იგი სწავლაჲ სანატრელისაჲ მის და იხარებდეს სულითა. ესმა ესე ყოველი ლიკინიოზს და უბრძანა ერთსა [254r] დიდებულსა პატრიკსა, სახელით კესტოს, რაჲთა წარვიდეს სიმრავლითა მჴედრებისაჲთა და ყოველნი იგი, რომელთაცა ჰრწმენა ქრისტე, მოსწყჳდნეს მახჳლითა. ესე განაჩინა ურჩულომან მან. ხოლო კესტოს წარვიდა რაჲ და იხილა წმიდაჲ თეოდორე, მეყსეულად ნათელი საღმრთოჲ გამობწყინდა გულსა მისსა და ჰრწმენა მას და მისთანათა მათ მჴედართა და ზოგად ღაღატყვეს: „დიდ არს ღმერთი 23 ქრისტეანეთაჲ. ერთ არს ღმერთი, შემოქმედი ყოველთაჲ, და იგი მხოლოჲ გურწამს.“ ესევითარი ჴმაჲ ისმა რაჲ, იქმნა კრებაჲ ერისაჲ ფრიადი და წარავლინ(ნ)ა მეფემან სხუანიცა მჴედარნი და ზედა მიუჴდეს ბრძოლად. და, აჰა ესერა, ერთმან ვინმე იწუადა მახჳლი და მიყო ჴელი მოკლვად წმიდისა თეოდორესა. იხილა იგი კესტოს პატრიკმან და მეყსეულად სცა მას მახჳლითა და მოაკუდინა უკეთური იგი. სხუამან კუალად ლახურითა სცა კესტოს პატრიკსა და ერთითა წყლულებითა წარმგზავნა იგი მოწამედ უფლისა. მაშინ იქმნა შფოთი მჴედართა მათ შორის და ეგულებოდა მოწყუედაჲ ურწმუნოთაჲ მათ, არამედ მოწამემან ქრისტესმან, თეოდორე, დააწყნარა შფოთი იგი და ასწავა მორწმუნეთა, რაჲთა არა მიაგონ ბოროტი ბოროტისა წილ, არამედ თავსიდვან ყოველივე ვნებაჲ და სიკუდილი სახელისათჳს ქრისტესა. ესე რაჲ ესმა მათ, გულსმოდგინედ მისცნეს თავნი თჳსნი სიკუდილად, რაჲთა შეიწირნენ მსხუერპლად და შესაწირავად ქრისტესა, რომელმან-იგი შეწირა თავი თჳსი მამისა საჴსრად ჩუენდა. ეუწყა ლიკინიოზს, ვითარმედ მრავალნი მჴედარნი შეეწყნარნეს ქრისტეს წმიდისა თეოდორეს მიერ.[254v] გამოარჩინა სხუანი მჴედარნი, რომელნიცა იყვნეს საკუთარ 8 მისა, და წარავლინნა მოკლვად წმიდისა და ყოვლადქებულისა თეოდორესი, რამეთუ ცნა, ვითარმედ 8 ხელნაწერშია „სასაკუთარ.“ 24 ერი ნეტარისაჲ მის აღორძნდების და ურჩულონი იგი დააკლდებიან. მიიწინეს რაჲ მჴედარნი ლიკინიოზისნი მოკლვად ნეტარისა მის, არა შეუნდობდა ერი იგი მორწმუნეთაჲ შეხებად მისა, არამედ კაცად-კაცადი მზა იყო თავსა თჳსსა მიცემად ნაცვალად მისა სიკუდილად. ხოლო წმიდამან თეოდორე შეჰრისხნა მათ და დააყენნა განზრახვისა მისგან და ჰრქუა მათ: „შვილნო ჩემნო, ნუ მექმნებით დამახრწეველ საწადელისა ამის საქმისაგან, რომლისა მრავლით ჟამითგან მსურის, ნუ დამაბრკოლებთ მე დიდისა ამის კეთილისაგან, რამეთუ რაჲმცა იყო უკეთეს და უსაწადელეს ქრისტესთჳს წამებისა? აწ უკუე წარმგზავნეთ მე სიხარულით და იყავნ თქუენ თანა მშჳდობაჲ ქრისტესი, რომელი მისცა მოწაფეთა, აღვიდოდა რაჲ თჳსისა მამისა, და მათ მიერ მიჰფინა ყოველთა ზედა მორწმუნეთა მისთა, რომელნიცა უკუე მოქცეულხართ საცთურისაგან კერპთაჲსა და შეწყნარებულხართ უფლისა, დამბადებელისა ყოველთაჲსა. დაიცევით აღსასრულადმდე აღსაარებაჲ სარწმუნოებისაჲ შეუცვალებელად, რამეთუ, რომელმან მოითმინოს სრულიად, იგი ცხონდეს. უკუეთუ მეფეთა და მთავართა წინაშე წარგადგინონ, ნუ გეშინინ, რამეთუ სარწმუნო არს, რომელმან აღმითქუა ჩუენ და თქუა: „არა დაგიტეო შენ, არცა დაგაგდო შენ.“ ესრეთ განამტკიცნა წმიდამან მან მოწამემან მორწმუნენი იგი. ხოლო ჰრქუა მათცა, რომელნი არღარა მოქცეულ[255r]იყვნეს საცთურისაგან კერპთაჲსა: „თქუენცა გეტყჳ, რომელთა არღა მოგიძურციეს 25 საბურველი ურჩულოებისაჲ გულთაგან თქუენთა. არამედ ვესავ სახიერსა ღმერთსა, ვითარმედ მრავალთა თქუენ შორის მოჰფინოს მადლი თჳსი და წარგიძღუეს ცხორებად საუკუნოდ. და რაჟამს-იგი მოვიდეს თქუენ ზედა მეცნიერებაჲ ღმრთისაჲ, შეიკრძალეთ მშჳდობაჲ ურთიერთას და სიყუარული და მოწყალებაჲ გლახაკთაჲ და სიწმიდე.“ ესე ყოველი რაჲ წარმოთქუა ნეტარმან მან და წმიდამან ქრისტეს მოწამემან და აკურთხა ერი იგი მორწმუნე და ურწმუნოთა ულოცა მოქცევაჲ და სინანული, ჰრქუა მსახურსა თჳსსა, რომელი იყო მარადის მის თანა, რაჲთა შემდგომად აღსრულებისა მისისა ყოველი მონაგები მისი მისცეს გლახაკთა, ობოლთა და ქურივთა. ხოლო პატიოსანი იგი და ღუაწლით შემოსილი გუამი მისი ბრძანა დამარხვად ევხაინას, რომელი-იგი იყო მამული სოფელი მისი. ესე ყოველი განაწესა რაჲ, განიპყრნა ჴელნი და მადლი შეწირა უფლისა და თქუა: „უფალო ღმერთო, სამებით დიდებულო, ჴელთა შენთა შევჰვედრებ სულსა ჩემსა.“ ესე თქუა და შუენიერად მოიდრიკა თავი და წარჰკუეთა მეჴრმლემან მახჳლითა სანატრელი თავი მისი. მაშინ მიიღეს გუამი მისი მსახურთა მისთა და დაჰმარხეს ევხაინას, ბრძანებისაებრ მისისა, საუნჯე წარუპარველი, სიმდიდრე წარმოუცარიელებელი, საკურნებელი უძრულთაჲ, მაოტებელი ვნებათაჲ. აღესრულა წმიდაჲ და ყოვლადქებული მოწამე თეოდორე სტრატილატი, რომელ არს თარგმანებით „მჴედართა მფლობელი“, თუესა [255v]ივნისსა ჱ, 26 სადიდებელად დიდისა ღმრთისა და მაცხოვრისა ჩუენისა იესუ ქრისტესა, რომელსა შუენის ყოველივე დიდებაჲ, პატივი და თაყუანისცემაჲ თანადაუსაბამოჲთ მამით და ყოვლადწმიდით სახიერით, ცხოველსმყოფელით სულითურთ აწ და მარადის და უკუნითი უკუნისამდე, ამენ! ანდერძი: სახელითა ქრისტესითა აღესრუ(ლა) წამებაჲ წმიდისა და დიდებულისა მოწამისა თეოდორესი, გამოთარგმნილი ახლად ბერძულთა წიგნთაგან ჴელითა გლახისა და ცოდვილისა ეფთჳმესითა. ვინცა იკითხვიდეთ, ლოცვასა მოიჴსენეთ მამაჲ იოვანე და მე ცოდვილი ესე და უღირსი ეფთჳმე, რაჲთა თქუენცა ღმერთმან მოგცეს სასყიდელი სიყუარულისაჲ, ამინ! ითარგმანა წამებაჲ წმიდისა თეოდორესი დასაბამითგანთა წელთა ხფკა მთასა ათონას. დიდებაჲ შენდა, სამებაო წმიდაო, აღმასრულებელო ყოველთა კეთილთაო. ესე ზემოწერილნი სიტყუანი, სიმდაბლითა სავსენი, თჳთ ნეტარისა მამისა ეფთჳმესნია, ვითა ნუსხასა ეწერა, ეგრეთვე აღვწერე სიმდაბლე მათი. ქრისტე, შეიწყალე და ადიდე დიდებითა მით დაუსრულებელითა უსხეულოთა მიმსგავსებული ნეტარი მამაჲ ჩუენი ეფთჳმე. 27 მოიჴსენეთ წმიდა ლოცვასა თქუენსა ბერი იოვანე გრძელისძე და იოვანე ოქროპი[რი] და საბა და იოვანე ბარერჩელი.